Năm 2020 Tech Asia đã nghiên cứu chuyên sâu về thị trường ví điện tử Việt Nam và chứng kiến cuộc cạnh tranh giữa hơn 40 công ty để đạt vị trí dẫn đầu. Sự cạnh tranh này không chỉ dừng lại ở dịch vụ ví điện tử, bởi hàng loạt ngân hàng số cũng đang chạy đua để đa dạng hóa các dịch vụ tài chính dành cho người dùng đại chúng. Marcin Miller – CEO đồng thời là Nhà đồng sáng lập Galaxy FinX – hứa hẹn rằng công ty của mình sẽ đạt được thành tích đáng ghi nhận khi cung cấp giải pháp ngân hàngsố đầu tiên tại Việt Nam. Đồng thời, ông cũng khẳng định rằng “Chúng tôi sẽ xây dựng mô hình kinh doanh tiên phong tại thị trường này ”.
Chọn phân khúc khách hàng chưa được phục vụ hay khách hàng am hiểu về công nghệ?
Điều hiển nhiên là hầu hết ngân hàng số nhận thấy việc tiếp cận người dùng am hiểu về công nghệ sẽ dễ dàng hơn so với phân khúc còn lại. Tuy nhiên, những cá nhân không có tài khoản ngân hàng hoặc chưa thể tiếp cận với dịch vụ tài chính phổ thông vẫn đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự thành công của ngân hàng số.
Trong khu vực Đông Nam Á nói riêng và trên thế giới nói chung, Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng dân số không có tài khoản ngân hàng hoặc chưa thể tiếp cận với dịch vụ tài chính phổ thông cao nhất. Nhiều nghiên cứu cho thấy hai phân khúc này này chiếm đến 70% dân số Việt Nam. Thống kê gần đây của chính phủ Việt Nam, khoảng 68% dân số trưởng thành đã có tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, số liệu này không thực sự phản ánh mức độ sử dụng dịch vụ ngân hàng thành thạo của người dùng.
Theo phân tích của Fitch Ratings, các quốc gia có “nhiều phân khúc khách hàng chưa được phục vụ và tỷ suất lợi nhuận cao” như Indonesia, Philippines và Việt Nam mang đến “con đường rộng mở để ngân hàng số đạt được khả năng sinh lời”. Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng phương thức triển khai cũng là một yếu tố chủ chốt.
Trước tình hình đó, Galaxy FinX cho biết phân khúc đại chúng chính là khách hàng mục tiêu của họ, nhưng vẫn phải cân nhắc chiến lược phù hợp nhất để hiện thực hoá mục tiêu này.
Mối quan hệ với ngân hàng truyền thống
Hiện chưa có cơ chế cấp phép riêng, các ngân hàng số Việt Nam cần phải hợp tác với ngân hàng được cấp phép đương nhiệm hoặc hoạt động như một đơn vị trực thuộc họ.
Marcin Miller, CEO Galaxy FinX cũng có kế hoạch hợp tác với một ngân hàng truyền thống, và chia sẻ rằng Việt Nam nên có chủ trương thiết lập khuôn khổ pháp lý dành cho các ngân hàng số trong nước. “Nếu không, điều này sẽ hạn chế khả năng phát triển của các công ty fintech và ngân hàng số khi phục vụ các phân khúc khách hàng không nằm trong nhóm đối tượng mục tiêu của ngân hàng truyền thống”.
Ngành ngân hàng Việt Nam có thể học hỏi từ những bài học thành công và thất bại của các quốc gia trên thế giới đã sớm xây dựng cơ chế pháp lý dành cho ngân hàng số, đặc biệt là trong khu vực Đông Nam Á như Singapore và Malaysia; đồng thời tiếp tục xây dựng môi trường pháp lý khuyến khích đổi mới và bảo vệ khách hàng trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng số.
Con đường kiến tạo khả năng sinh lời cho ngân hàng số
Tại một số quốc gia châu Á, ngân hàng trung ương đang có động thái xây dựng chính sách dành cho các ngân hàng trực tuyến và có khả năng sẽ ban hành vào cuối quý này.
Trên thị trường có không ít những ví dụ thực tế về sự hợp tác giữa các ngân hàng truyền thống và đối tác để xây dựng nền tảng ngân hàng số. Đáng chú ý rằng, sau quá trình chuyển đổi, các ngân hàng truyền thống đã đạt được những kỳ tích vượt mong đợi.
Vào năm 2021, Boston Consulting Group ước tính rằng chỉ có 5% ngân hàng số trên thế giới “đã đạt ngưỡng sinh lời”. BCG cũng dự báo rằng Việt Nam, Philippines và Indonesia sẽ đạt mức tăng trưởng hai con số trong ngành ngân hàng trong giai đoạn 2019 đến 2024.
Ví dụ thực tế về mô hình hợp tác thành công giữa các đối tác số và ngân hàng truyền thống chỉ ra nguyên lý rằng ngân hàng số không thể cạnh tranh nếu chỉ tập trung vào dịch vụ chuyển tiền hoặc xây dựng nhiều ứng dụng thẻ tín dụng hơn. Họ cần phải “thâm nhập sâu hơn vào nhu cầu và thói quen tài chính của khách hàng” và “xây dựng mối quan hệ gắn kết với khách hàng mà không chỉ dựa vào giá cả”
Mặc dù là đơn vị mới gia nhập lĩnh vực công nghệ tài chính, Galaxy FinX đã có mục tiêu đầy tham vọng là đạt được khả năng sinh lời trong vòng hai hoặc ba năm. Về chủ đề chuyển đổi số, Marcin Miller chia sẻ rằng “Tất nhiên, ngân hàng truyền thống tại Việt Nam đang bắt kịp xu hướng chuyển đổi số, nhưng không có nghĩa rằng ngân hàng số không còn cơ hội phát triển”.